Các cơ quan chính phủ đang chịu áp lực ngày càng lớn trong việc khai thác sức mạnh của trí tuệ nhân tạo (AI) đồng thời bảo đảm chủ quyền dữ liệu, an ninh, và niềm tin công chúng. Lời hứa của Sovereign AI (AI có chủ quyền) rất lớn, nhưng rủi ro cũng không nhỏ nếu không được hoạch định, hỗ trợ và triển khai đúng cách.

Sovereign AI được hiểu là khi hạ tầng, dữ liệu và mô hình AI hoàn toàn nằm trong sự kiểm soát của chính phủ. Đây là yêu cầu cấp thiết, bao trùm từ lĩnh vực quốc phòng, tình báo đến dịch vụ công dân và y tế, và chắc chắn sẽ còn tiếp tục phát triển.

Điều này có nghĩa là các cơ quan chính phủ cần xây dựng giải pháp Sovereign AI triển khai on-premises (tại chỗ). Khi dữ liệu nhạy cảm được giữ trong biên giới quốc gia, hệ thống quan trọng sẽ tránh được tác động bên ngoài, đồng thời cơ quan nhà nước có quyền quyết định cách AI được triển khai và quản trị.

Tuy nhiên, bên cạnh tầm nhìn rõ ràng, việc triển khai lại mang theo nhiều thách thức và cơ hội mà các nhà quản lý cần nắm rõ trước khi bắt đầu hành trình này.

1. CHI PHÍ HẠ TẦNG VÀ GIỚI HẠN VỀ LINH HOẠT

Triển khai AI quy mô lớn đòi hỏi phần cứng chuyên dụng như GPU, hệ thống lưu trữ hiệu năng cao, mạng siêu tốc độ trễ thấp – tất cả đều tốn kém để mua sắm và duy trì. So với đám mây, mở rộng AI tại chỗ chậm chạp và cứng nhắc hơn, cần thêm các chu kỳ mua sắm và lắp đặt vật lý. Điều này có thể làm giảm khả năng đáp ứng nhanh với các yêu cầu nhiệm vụ.

Ngoài ra, nhiều trung tâm dữ liệu chính phủ vốn không được thiết kế để hỗ trợ phần cứng AI dày đặc, đặt ra câu hỏi về nguồn điện, làm mát và không gian. Nếu không hiện đại hóa hạ tầng, các cơ quan có nguy cơ tạo ra hệ thống Sovereign AI nhưng không thể mở rộng theo nhu cầu thực tế.

LỢI ÍCH – KHAI PHÁ SÁNG TẠO QUỐC GIA NHỜ TOÀN QUYỀN KIỂM SOÁT
Sovereign AI giúp các cơ quan chính phủ dẫn đầu thay vì chạy theo trong kỷ nguyên AI. Khi hạ tầng, dữ liệu và mô hình đều nằm trong sự kiểm soát, họ có thể đổi mới mà không bị ràng buộc, dữ liệu nhạy cảm không rời khỏi biên giới, và hệ thống vận hành độc lập.

VÌ SAO OBJECT STORAGE GIẢI QUYẾT ĐƯỢC VẤN ĐỀ?
Xây dựng đám mây riêng trên nền object storage mở rộng giúp loại bỏ nhiều hạn chế. Object storage cung cấp tính linh hoạt như đám mây ngay trong trung tâm dữ liệu, cho phép mở rộng dung lượng mượt mà và tiết kiệm chi phí. Việc tách lưu trữ khỏi tính toán còn giúp tận dụng tối đa GPU và giảm sự phình to của phần cứng.

2. BÀI TOÁN QUẢN LÝ DỮ LIỆU

AI chỉ mạnh bằng chính dữ liệu mà nó học được. Các cơ quan chính phủ quản lý dữ liệu đa dạng khổng lồ – từ tình báo mật, dữ liệu không gian địa lý đến hồ sơ công dân – thường bị phân tán ở nhiều phòng ban. Việc hợp nhất dữ liệu này thành đường dẫn dữ liệu (pipeline) duy nhất để huấn luyện AI tại chỗ vô cùng phức tạp và tốn tài nguyên.

Ngay cả khi đã hợp nhất, quản lý vòng đời dữ liệu khổng lồ cũng tiêu tốn chi phí. Nếu không có chiến lược thông minh về lưu trữ, phân tầng hay lưu trữ dài hạn, cơ quan có thể tốn nhiều thời gian và tiền bạc để giữ dữ liệu thay vì khai thác AI.

LỢI ÍCH – TĂNG CƯỜNG BẢO MẬT VÀ NIỀM TIN
Sovereign AI củng cố niềm tin công chúng bằng cách đảm bảo dữ liệu hoàn toàn thuộc chủ quyền quốc gia. Các hệ thống tại chỗ cho phép cơ quan có toàn quyền giám sát và bảo mật, loại bỏ lo ngại về việc dữ liệu bị lộ ra ngoài.

VÌ SAO OBJECT STORAGE GIẢI QUYẾT ĐƯỢC VẤN ĐỀ?
Object storage cung cấp lớp dữ liệu hợp nhất, tương thích S3, phá vỡ silo dữ liệu nhưng vẫn giữ nguyên chủ quyền. Nó xử lý dữ liệu phi cấu trúc ở quy mô petabyte, có quản lý vòng đời tích hợp, giúp tối ưu chi phí và hiệu suất.

3. AN NINH VÀ CHỦ QUYỀN THỰC SỰ

Điểm mạnh của Sovereign AI là toàn quyền kiểm soát, nhưng cũng biến nó thành mục tiêu tấn công giá trị cao. Các hệ thống tại chỗ cần phòng thủ liên tục từ phần cứng, firmware đến phần mềm.

Ngoài ra, chuỗi cung ứng cũng là vấn đề: chip, firmware, thậm chí phần mềm đều có thể đến từ ngoài biên giới. Điều này buộc cơ quan phải dung hòa giữa ý tưởng chủ quyền tuyệt đối và thực tế phụ thuộc toàn cầu.

VÌ SAO OBJECT STORAGE GIẢI QUYẾT ĐƯỢC VẤN ĐỀ?
Các nền tảng object storage hiện đại có mã hóa tích hợp, tính bất biến, và khả năng tách biệt (air-gapped), giúp bảo mật từ tầng lưu trữ trở lên. Là giải pháp phần mềm triển khai tại chỗ, nó cho phép kiểm soát tuyệt đối nơi dữ liệu lưu trữ, cách sao chép và ai được truy cập.

4. KHOẢNG TRỐNG TRONG HỆ SINH THÁI PHẦN MỀM VÀ MÔ HÌNH

Sở hữu hạ tầng chỉ là một phần. Nhiều mô hình AI tiên tiến hiện nay được tối ưu cho môi trường đám mây. Tái tạo hiệu suất đó tại chỗ không đơn giản.

Các nhà cung cấp đám mây đầu tư mạnh vào MLOps, giám sát, điều phối (orchestration), khiến tại chỗ thường chậm hơn. Điều này đòi hỏi các cơ quan hoặc phải tự xây dựng hoặc tùy chỉnh, kéo theo sự phức tạp và chậm đổi mới.

LỢI ÍCH – ĐỔI MỚI TÙY BIẾN THEO NHIỆM VỤ
Sovereign AI cho phép tối ưu hệ thống AI theo đúng yêu cầu nhiệm vụ, thay vì dùng giải pháp chung chung của đám mây. Nhờ đó, cơ quan có lợi thế cạnh tranh, hiệu quả và nhanh nhạy hơn.

VÌ SAO OBJECT STORAGE GIẢI QUYẾT ĐƯỢC VẤN ĐỀ?
Object storage cung cấp lớp dữ liệu API-driven, dễ dàng tích hợp với AI và MLOps mã nguồn mở, hỗ trợ môi trường Kubernetes. Nhờ đó, cơ quan có thể triển khai và nâng cấp an toàn trong hệ thống air-gapped mà không bị khóa chặt vào một nhà cung cấp.

5. KHOẢNG CÁCH VỀ NHÂN LỰC VÀ KỸ NĂNG

Ngay cả với hạ tầng và dữ liệu đúng chuẩn, AI vẫn phụ thuộc vào con người. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt nhân lực AI trong khu vực công đã được ghi nhận rõ ràng.

Không chỉ chuyên gia IT, mà cả data scientist, kỹ sư ML, chuyên gia an ninh mạng, HPC đều khan hiếm. Thu hút và giữ chân nhân tài trong khu vực công vốn khó khăn vì cạnh tranh với khu vực tư nhân.

VÌ SAO OBJECT STORAGE GIẢI QUYẾT ĐƯỢC VẤN ĐỀ?
Object storage tự động hóa, dễ mở rộng, sử dụng giao diện quen thuộc như S3, giúp giảm độ phức tạp và rút ngắn đường cong học tập. Nó cũng tích hợp với các công cụ mã nguồn mở phổ biến, cho phép tận dụng kỹ năng sẵn có và đào tạo thêm cho nhân sự nội bộ.

6. CÂN BẰNG HIỆU SUẤT, TUÂN THỦ VÀ TRÁCH NHIỆM

AI của chính phủ cần cùng lúc đảm bảo hiệu suất nhiệm vụ, tuân thủ quy định và tính minh bạch. Điều này đòi hỏi sự kết hợp giữa tốc độ, khả năng mở rộng và khung quản trị chặt chẽ.

VÌ SAO OBJECT STORAGE GIẢI QUYẾT ĐƯỢC VẤN ĐỀ?
Object storage mang đến sự cân bằng với khả năng mở rộng hiệu năng cao, đồng thời có các tính năng như versioning, retention, mã hóa, giúp bảo đảm tính truy vết và minh bạch trong quá trình AI ra quyết định.

7. NGUY CƠ TỤT HẬU TRONG ĐỔI MỚI

Hầu hết đổi mới AI tiên tiến bắt nguồn từ môi trường ưu tiên đám mây (cloud-first), khiến giải pháp tại chỗ thường tiếp cận chậm hơn. Ngoài ra, nguy cơ bị phụ thuộc vào nhà cung cấp phần cứng/phần mềm độc quyền cũng hiện hữu.

VÌ SAO OBJECT STORAGE GIẢI QUYẾT ĐƯỢC VẤN ĐỀ?
Với thiết kế mở, dựa trên API, object storage giúp tích hợp công nghệ mới mà không bị phụ thuộc. Nó trở thành nền tảng dữ liệu phổ quát, bảo vệ đầu tư lâu dài và giữ cho Sovereign AI đi đúng nhịp đổi mới.

HÀNH TRÌNH PHÍA TRƯỚC

Sovereign AI không chỉ là triển khai máy chủ hay phần mềm, mà là xây dựng hệ sinh thái bền vững gồm hạ tầng, nhân lực, quản trị và đổi mới.

Những thách thức hiện nay là có thật, nhưng không phải không thể vượt qua. Với cách tiếp cận theo giai đoạn – hiện đại hóa hạ tầng, tối ưu quản lý dữ liệu, và đầu tư vào lực lượng nhân sự – các cơ quan chính phủ có thể xây dựng hệ thống Sovereign AI bền vững, sẵn sàng cho nhiệm vụ và tuân thủ quy định.

CÔNG NGHỆ ĐÁNG TIN CẬY VÀ ĐANG NỔI LÊN

Không một giải pháp đơn lẻ nào có thể giải quyết mọi thách thức. Các cơ quan cần kết hợp nhiều công nghệ tiên tiến:

• H2O.ai mang lại chuyên môn sâu về machine learning và phát triển mô hình AI mã nguồn mở.

• MinIO cung cấp nền tảng object storage hiệu năng cao, cloud-native, giúp quản lý dữ liệu khổng lồ một cách an toàn và hiệu quả on-premises.

Khi kết hợp, các giải pháp này giúp thu hẹp khoảng cách giữa tham vọng về Sovereign AI và khả năng thực thi nhiệm vụ.

KẾT LUẬN

Sovereign AI không chỉ là một lựa chọn công nghệ, mà là một chiến lược quốc gia để bảo đảm an ninh, niềm tin công dân, và khả năng phục hồi lâu dài. Khi các cơ quan chính phủ hiểu rõ thách thức, tận dụng đúng công nghệ và nhân lực, họ sẽ khai mở trọn vẹn tiềm năng AI – theo điều kiện của chính mình, không đánh đổi an ninh hay mục tiêu nhiệm vụ.

Unitas cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, cung cấp các giải pháp và phân tích an ninh mạng tiên tiến nhất. Để nhận được tư vấn chuyên sâu hoặc hỗ trợ nhanh chóng, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email: info@unitas.vn hoặc Hotline: (+84) 939 586 168.