Cuộc điều tra gây chấn động của Cyabra

Mùa hè năm 2025, khi các cuộc tranh luận về việc Scotland tách khỏi Vương quốc Anh và hậu quả của Brexit đang lên cao trào trên mạng xã hội, Cyabra đã phát hiện ra một điểm đáng ngờ: cuộc trò chuyện trực tuyến diễn ra với sự đồng bộ kỳ lạ, không tự nhiên.

Điểm nhấn của cuộc điều tra là ngày 13/6 – thời điểm Iran hứng chịu một cuộc tấn công quân sự khiến hệ thống điện quốc gia bị đánh sập. Ngay sau đó, hàng trăm tài khoản mạng xã hội giả mạo đột ngột ngừng hoạt động. Sau 16 ngày, chúng quay trở lại với thông điệp hoàn toàn mới. Chính sự im lặng đồng loạt và thay đổi nội dung đột ngột đã giúp Cyabra xác nhận đây là một chiến dịch tuyên truyền do nhà nước Iran điều khiển.

Thống kê gây sốc từ mạng lưới bot

Trong vòng sáu tuần, 26% tài khoản bàn luận về độc lập của Scotland được xác định là giả mạo. Họ đã đăng hơn 3.000 bài viết, hòa nhập vào cộng đồng mạng bằng cách:

• Sử dụng ngôn ngữ địa phương và từ lóng đặc trưng
• Tạo ảnh đại diện bằng công nghệ AI
• Lặp đi lặp lại các khẩu hiệu cảm xúc như “Another very good reason for #ScottishIndependence” hay “Brexit betrayal”
• Đẩy mạnh các hashtag như #FreeScotland, #BBCLies, #LabourLies, #BrexitBetrayal, v.v.
• Tương tác lẫn nhau để tạo cảm giác chính thống và đông đảo

Chiến dịch này đã tạo ra hơn 224 triệu lượt hiển thị tiềm năng và hơn 126.000 lượt tương tác, một con số đáng kinh ngạc cho một mạng lưới không phải là người thật.

Chiến dịch tuyên truyền được thiết kế bài bản

Điểm đặc biệt của chiến dịch này không nằm ở số lượng tài khoản giả, mà ở cách chúng hoạt động. Không đơn thuần chỉ khuếch đại thông điệp, các bot này trở thành “kiến trúc sư dư luận”, gieo rắc những nội dung có định hướng chính trị rõ ràng. Bằng việc khai thác các mâu thuẫn hiện hữu như bất bình lịch sử, quyền dân chủ và sự chia rẽ hậu Brexit, các tài khoản giả đã thành công trong việc làm nhiễu loạn không gian tranh luận công khai.

Một phần chiến dịch còn nhắm vào các tổ chức truyền thông và đảng phái chính trị của Anh – đặc biệt là BBC và Đảng Lao động – cáo buộc họ thiên vị và cố tình lan truyền thông tin sai lệch nhằm duy trì sự kiểm soát chính trị đối với Scotland.

Khoảnh khắc vạch mặt: 16 ngày biến mất đầy bất ngờ

Sau khi Iran bị tấn công và mất điện, tất cả các tài khoản giả liên quan bỗng dưng biến mất – không đăng bài, không tương tác, hoàn toàn mất tăm. Điều này khiến các nhà nghiên cứu nhận ra: các tài khoản này không hoạt động độc lập, mà bị điều khiển tập trung từ một đầu mối, có khả năng là cơ sở hạ tầng tại Iran.

Khi mạng bot hoạt động trở lại sau 16 ngày, thông điệp của chúng đã thay đổi rõ rệt: ca ngợi Iran, lên án phương Tây, tô vẽ Iran như một quốc gia đạo đức, dũng cảm, chống lại bá quyền Mỹ. Các bài viết nhấn mạnh sự “đạo đức kép” của phương Tây, cho rằng chính sách của Mỹ mang tính áp đặt và giả tạo, trong khi Iran lại đại diện cho công lý lịch sử và sự ủng hộ giải phóng dân tộc.

Thậm chí, một số bài viết còn so sánh phong trào độc lập của Scotland với cuộc đấu tranh của Iran, đặt hai quốc gia trong cùng một mặt trận chống lại sự áp bức.

Một mục tiêu duy nhất: Gây bất ổn cho phương Tây

Những phát hiện của Cyabra không chỉ dừng lại ở chiến dịch tuyên truyền cụ thể của Iran. Chúng phản ánh một xu hướng mới nguy hiểm trong thế giới kỹ thuật số: các tài khoản giả không còn chỉ là công cụ lan truyền tin giả, mà giờ đây chúng đã có khả năng thiết kế cả một không gian thảo luận giả tạo, thao túng dư luận tinh vi hơn.

Chiến dịch này là một ví dụ điển hình cho mục tiêu lâu dài của các chiến dịch ảnh hưởng nhà nước: phá vỡ sự đoàn kết xã hội, làm suy yếu thể chế dân chủ và định hình lại nhận thức công chúng thông qua một thực tế méo mó.

Tổng kết

Bài học lớn nhất từ sự kiện mạng bot của Iran bị lộ chính là: sự cảnh giác trước các chiến dịch ảnh hưởng tinh vi và sự quan trọng của việc kiểm chứng nguồn tin.

Trong một kỷ nguyên mà AI có thể tạo ra người dùng ảo khó phân biệt với người thật, thì khả năng nhận diện các chiến dịch giả mạo không còn là nhiệm vụ của riêng cơ quan điều tra – mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội, đặc biệt là người dùng internet.

Nền tảng AI của Cyabra phát hiện các hoạt động bot phối hợp, nhận diện tài khoản giả mạo theo thời gian thực, phát hiện nội dung tạo bởi AI thế hệ mới (GenAI) và deepfake, đồng thời cung cấp cho các tổ chức dân chủ và doanh nghiệp công cụ để chống lại thông tin sai lệch và ngăn chặn sự lan truyền của nó.

Unitas tin rằng việc hiểu rõ các nguy cơ từ các chiến dịch ảnh hưởng số là nền tảng để tổ chức và cá nhân xây dựng chiến lược truyền thông hiệu quả, trung thực và bền vững. Là nhà phân phối chính thức giải pháp Cyabra – nền tảng AI hàng đầu trong việc phát hiện bot, tài khoản giả mạo, nội dung deepfake và thao túng thông tin trên mạng xã hội – Unitas cam kết đồng hành cùng các tổ chức trong việc bảo vệ sự minh bạch và an toàn của không gian số.