Trong quá trình hợp tác với các đối tác công nghệ, nhà cung cấp dịch vụ (vendor) và bên thứ ba, việc đánh giá và kiểm soát rủi ro là điều tất yếu. Tuy nhiên, ngay cả khi đã áp dụng đầy đủ các biện pháp bảo vệ, vẫn tồn tại một mức độ rủi ro nhất định – được gọi là residual risk (rủi ro còn lại).
Đây là yếu tố thường bị bỏ qua nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong chiến lược bảo mật và tuân thủ của doanh nghiệp.
Residual Risk là gì?
Residual risk là mức độ rủi ro vẫn tồn tại sau khi tổ chức đã áp dụng tất cả các biện pháp kiểm soát cần thiết để phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro. Dù doanh nghiệp có triển khai các công cụ bảo mật, quy trình đánh giá vendor hay chính sách kiểm soát nghiêm ngặt, vẫn sẽ có những lỗ hổng chưa thể lường trước hoặc kiểm soát hoàn toàn.
Công thức cơ bản:
Residual Risk = Inherent Risk – Control Effectiveness
- Inherent Risk: rủi ro gốc, chưa được kiểm soát.
- Control Effectiveness: mức độ hiệu quả của các biện pháp đã triển khai.
Việc hiểu rõ residual risk không có nghĩa là kiểm soát thất bại – mà là chấp nhận thực tế rằng rủi ro không bao giờ bằng 0, và cần được giám sát liên tục.
Ví dụ điển hình về Residual Risk
Một số tình huống minh họa residual risk trong môi trường thực tế:
- Lỗi cấu hình hệ thống (misconfiguration): Dù sử dụng dịch vụ lưu trữ đám mây với mã hóa và phân quyền truy cập, nhưng cấu hình sai có thể khiến dữ liệu bị lộ.
- Chứng chỉ hết hạn: Một nhà cung cấp có thể quên gia hạn chứng chỉ SSL, làm suy giảm độ an toàn của hệ thống web.
- Lỗ hổng chưa được vá: Hệ thống sử dụng phần mềm có xác thực mạnh nhưng framework bên dưới tồn tại lỗ hổng bảo mật chưa cập nhật.
- Thay đổi không được kiểm soát: Vendor mở rộng hạ tầng hoặc dịch vụ nhưng không thông báo kịp thời, dẫn đến doanh nghiệp không có cái nhìn đầy đủ về vùng tiếp xúc mới.
Những rủi ro còn lại này có thể xuất phát từ sự thay đổi, thiếu cập nhật hoặc giả định sai lệch – và đều tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng nếu không được theo dõi sát sao.
Vì sao Residual Risk đặc biệt quan trọng?
- Đo lường hiệu quả kiểm soát bảo mật:
Residual risk phản ánh khả năng hoạt động thực tế của các biện pháp bảo vệ – không chỉ trên lý thuyết. - Đáp ứng yêu cầu tuân thủ (compliance):
Các chuẩn như NIST, ISO 27001 hay DORA đều yêu cầu tổ chức duy trì đánh giá rủi ro liên tục, không dừng lại ở khâu khởi tạo hợp tác. - Hỗ trợ quyết định quản trị rủi ro:
Khi nắm rõ residual risk, lãnh đạo có thể đưa ra lựa chọn phù hợp – tiếp tục chấp nhận, giảm thiểu thêm hay chuyển giao (ví dụ qua bảo hiểm). - Tạo tiền đề cho cải tiến liên tục:
Rủi ro luôn thay đổi – việc đánh giá định kỳ không đủ. Chỉ có theo dõi liên tục mới giúp doanh nghiệp thích nghi kịp thời.
Phân biệt Residual Risk và Inherent Risk
| Khía cạnh | Inherent Risk | Residual Risk |
| Thời điểm đánh giá | Trước khi áp dụng kiểm soát | Sau khi đã triển khai các biện pháp |
| Mục đích | Đánh giá rủi ro tiềm ẩn ban đầu | Đo lường rủi ro còn lại sau kiểm soát |
| Ứng dụng | Hướng dẫn giai đoạn đánh giá vendor | Theo dõi và quản lý rủi ro thực tế |
Việc phân biệt hai loại rủi ro này giúp doanh nghiệp có kế hoạch quản trị phù hợp ở cả ngắn hạn và dài hạn.
Đo lường Residual Risk ở quy mô lớn
Khi doanh nghiệp làm việc với hàng chục, thậm chí hàng trăm vendor, phương pháp đánh giá thủ công (như bảng tính hay bảng khảo sát định kỳ) không còn đủ hiệu quả. Để đảm bảo an toàn, tổ chức cần công cụ giám sát real-time, tự động và có khả năng mở rộng.
| Phương pháp | Hạn chế chính | Lợi ích |
| Thủ công | Tốn thời gian, dễ lỗi, dữ liệu chậm | Chi phí thấp, dễ triển khai ban đầu |
| Tự động hóa (Automation) | Giám sát liên tục, khách quan, mở rộng dễ | Cập nhật theo thời gian thực, chính xác |
Giải pháp từ Sling: Giám sát Residual Risk hiệu quả
Sling cung cấp công cụ giúp tổ chức:
- Tự động phát hiện tất cả tài sản bên ngoài có thể bị lộ.
- Gắn kết tài sản với vendor liên quan để xác định vùng rủi ro.
- Theo dõi điểm yếu bảo mật (vulnerabilities) tiềm ẩn.
- Cảnh báo khi có sự thay đổi ảnh hưởng đến mức độ rủi ro.
Cách tiếp cận này không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì cái nhìn liên tục, mà còn hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng và chính xác trong môi trường đầy biến động.
Kết luận
Residual risk là một phần không thể tránh khỏi trong mọi quan hệ với bên thứ ba. Không có hệ thống nào hoàn hảo tuyệt đối. Tuy nhiên, việc nhận diện, đo lường và kiểm soát kịp thời residual risk chính là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp bảo vệ dữ liệu, duy trì hoạt động ổn định và đáp ứng yêu cầu tuân thủ.
Với các công cụ phù hợp và chiến lược giám sát chủ động, tổ chức hoàn toàn có thể kiểm soát tốt residual risk – biến điều “không nhìn thấy” thành thứ “có thể quản lý được”.
Thông tin hãng cung cấp giải pháp:
Unitas là nhà phân phối ủy quyền tại Việt Nam của các hãng công nghệ lớn của thế giới: Commvault, ExaGrid, VergeIO, Nexsan, DDN, Tintri, MinIO, LogicMonitor, Netgain, Kela, UltraRed, Sling, Quokka, Safous, Hackuity, Cyabra, Cymetrics, ThreatDown, F-Secure, OutSystems, Micas Networks ….
Liên hệ Unitas ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết!
