Ransomware đã và đang trở thành một thực tế đáng lo ngại đối với các doanh nghiệp số hiện đại. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những công cụ, công nghệ và thực hành tốt nhất giúp các tổ chức an ninh hạn chế nguy cơ trở thành nạn nhân của các tác nhân độc hại.

Định nghĩa

Ransomware là gì?

Ransomware xuất hiện từ cuối những năm 1980 và đến nay đã trở thành một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với các doanh nghiệp trên toàn cầu.

Từ những chiếc đĩa mềm bị lây nhiễm, ransomware đã phát triển thành nhiều biến thể khác nhau. Về bản chất, ransomware là một loại mã độc được thiết kế để ngăn chặn quyền truy cập vào dữ liệu hoặc hệ thống cho đến khi nạn nhân thực hiện một khoản thanh toán, gọi là tiền chuộc.

Hình thức tống tiền kỹ thuật số này thường mã hóa hoặc làm hỏng dữ liệu, đồng thời có thể làm rò rỉ thông tin ra bên ngoài. Trong một số trường hợp, ransomware chỉ khóa quyền truy cập cho đến khi tiền chuộc được trả. Đáng lo ngại hơn, nhiều cuộc tấn công còn kèm theo đe dọa công bố dữ liệu nhạy cảm của doanh nghiệp, khách hàng, nhân viên hoặc đối tác đã bị đánh cắp trong quá trình xâm nhập.

Theo các báo cáo, có tới 43% dữ liệu không thể khôi phục sau một cuộc tấn công ransomware. Thống kê cũng cho thấy khoảng 25% doanh nghiệp buộc phải đóng cửa, chi phí gián đoạn trung bình lên tới 11.600 USD mỗi phút, và 70% khách hàng tuyên bố sẽ không tiếp tục sử dụng dịch vụ của thương hiệu bị ảnh hưởng.

Trong bối cảnh ransomware ngày càng phổ biến, việc ngăn chặn hoàn toàn là rất khó. Do đó, chiến lược khả thi nhất là xây dựng một kế hoạch phục hồi ransomware toàn diện nhằm nhanh chóng đưa doanh nghiệp hoạt động trở lại và bảo vệ dữ liệu.

Giảm thiểu rủi ro Ransomware

Ransomware không chỉ làm gián đoạn hoạt động hệ thống mà còn gây thiệt hại tài chính nghiêm trọng, ảnh hưởng uy tín thương hiệu và trong một số lĩnh vực như y tế, có thể đe dọa đến tính mạng con người.

Năm 2024, ransomware tiếp tục là mối lo hàng đầu của các nhà lãnh đạo an ninh. Không chỉ yêu cầu tiền chuộc, loại mã độc này còn đánh cắp và làm rò rỉ dữ liệu, buộc các tổ chức phải có chiến lược phòng ngừa song song với kế hoạch phục hồi để đưa hệ thống về trạng thái an toàn đã được kiểm chứng.

Theo  báo cáo của Viện SANS  sử dụng dữ liệu từ  eCrime.ch , các cuộc tấn công ransomware đã tăng gần 73% từ năm 2022 đến năm 2023, với tổng cộng 4.611 trường hợp được báo cáo vào năm 2023. Các nhà quan sát trong ngành ước tính thiệt hại do ransomware gây ra trên toàn thế giới sẽ lên tới  265 tỷ đô la vào năm 2031 , và mặc dù  80% tổ chức  đã bị ransomware tấn công vào năm 2021,  60% những người ra quyết định về an ninh  tuyên bố rằng ransomware nghiêm trọng ngang với khủng bố. Mức độ nghiêm trọng của các cuộc tấn công có thể làm tê liệt hoặc phá hủy một doanh nghiệp về mặt tài chính hoặc thông qua thiệt hại về thương hiệu – và thậm chí có thể  đe dọa đến tính mạng khi các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe là mục tiêu.

Phòng ngừa

Làm thế nào để ngăn chặn một cuộc tấn công?

Theo kịp các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng tinh vi không còn là trách nhiệm riêng của bộ phận IT hay an ninh, mà là nhiệm vụ của toàn bộ tổ chức.

Việc phòng ngừa ransomware bắt đầu từ nhận thức và đào tạo. Doanh nghiệp cần truyền thông rộng rãi các nguyên tắc an toàn và đào tạo nhân sự hiểu rõ những hành vi có thể vô tình tạo điều kiện cho mã độc xâm nhập.

Những thực hành quan trọng bao gồm tránh nhấp vào liên kết không rõ nguồn gốc, không chia sẻ thông tin cá nhân với các bên không đáng tin cậy, không mở tệp đính kèm đáng ngờ, đặc biệt là các tệp yêu cầu kích hoạt macro.

Ngoài ra, cần hạn chế sử dụng thiết bị lưu trữ không rõ nguồn gốc, kiểm tra độ an toàn của các trang web tải xuống, sử dụng VPN khi truy cập Wi-Fi công cộng, thường xuyên cập nhật hệ điều hành và vá lỗi bảo mật.

Việc gia cố bảo mật thiết bị đầu cuối, rà soát cấu hình cổng kết nối, đặc biệt là Remote Desktop Protocol, và triển khai hệ thống phát hiện xâm nhập cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bề mặt tấn công.

Khôi phục

Phục hồi nhanh chóng với thiệt hại tối thiểu

Mục tiêu của ransomware là gây tổn thất tối đa và buộc nạn nhân trả tiền chuộc. Do đó, để phục hồi hiệu quả, doanh nghiệp cần có sẵn một kế hoạch ứng phó sự cố.

Kế hoạch này giúp tổ chức chuẩn bị, phản ứng và phục hồi sau tấn công. Thời gian phục hồi có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng, với mức trung bình khoảng ba tuần.

Các bước quan trọng bao gồm cô lập hệ thống ngay khi phát hiện dấu hiệu tấn công, đánh giá thiệt hại và tác động pháp lý, xác định nguyên nhân gốc rễ của sự cố và phục hồi dữ liệu từ bản sao lưu trước khi bị nhiễm ransomware.

Song song đó, doanh nghiệp cần truyền thông minh bạch với ban lãnh đạo, khách hàng và các bên liên quan, đồng thời thực hiện phân tích sau sự cố để cải thiện chính sách và tăng cường khả năng chống chịu trong tương lai.

Kết luận

Ransomware không còn là câu hỏi “có hay không”, mà là “khi nào”. Trong bối cảnh dữ liệu phải luôn sẵn sàng, khả năng phục hồi là thước đo năng lực bảo mật của doanh nghiệp.

Commvault cung cấp lớp bảo vệ và phục hồi dữ liệu toàn diện—từ backup bất biến, phát hiện bất thường, đến khôi phục nhanh—giúp doanh nghiệp giảm thiểu gián đoạn và duy trì hoạt động an toàn trước mọi đe dọa Ransomware.

Unitas cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, cung cấp các giải pháp và phân tích an ninh mạng tiên tiến nhất. Để nhận được tư vấn chuyên sâu hoặc hỗ trợ nhanh chóng, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email: info@unitas.vn hoặc Hotline: (+84) 939 586 168.