Tường thuật (narrative) không chỉ là những câu chuyện – chúng là công cụ mạnh mẽ định hình nhận thức của công chúng và ảnh hưởng đến hành vi của con người.
Bất kỳ ai cũng có thể tạo ra một tường thuật – từ các công ty marketing nghĩ ra cách quảng bá sản phẩm thông minh, các chiến lược gia chính trị xây dựng khẩu hiệu ngắn gọn thể hiện lý tưởng cốt lõi của ứng viên, cho đến những người bình thường bày tỏ quan điểm trên mạng xã hội.
Cũng giống như một chiến dịch tiếp thị hiệu quả có thể thay đổi cách nhìn của ai đó về sản phẩm, một tường thuật sai lệch có thể hoàn toàn xoay chuyển ý kiến công chúng về các vấn đề quan trọng. Tường thuật vì vậy là con dao hai lưỡi – vừa có thể là lực lượng tích cực, vừa có thể trở thành công cụ thao túng.
Xu hướng các đối tượng xấu lan truyền những tường thuật gây hại đã gia tăng kể từ năm 2016, khi bot và các “troll farm” bắt đầu được sử dụng rộng rãi, đặc biệt trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm đó. Từ đó đến nay, tình hình ngày càng trầm trọng hơn, với những cuộc khủng hoảng liên quan đến tin giả và thông tin sai lệch xuất hiện gần như mỗi ngày.
Dòng chảy thông tin quá nhanh trên các nền tảng mạng xã hội khiến việc phân tích tường thuật trở thành điều thiết yếu với cả khu vực công và tư, bởi tác động của những câu chuyện sai lệch hoặc gây hiểu lầm có thể gây tổn thất nghiêm trọng – ngay cả với các tổ chức lớn và lâu đời nhất.
Narrative Intelligence là gì?
Narrative Intelligence được sử dụng để hiểu, phân tích và phản hồi toàn diện các tường thuật lan truyền trên mạng xã hội. Ở nghĩa rộng hơn, nó bao gồm việc nhận diện các mô hình, chủ đề và cảm xúc ẩn sau các điểm thảo luận chính liên quan đến nhân vật công chúng, sự kiện chính trị, thương hiệu hoặc doanh nghiệp.
Thông qua việc phân tích cách các tường thuật hình thành và lan rộng, Narrative Intelligence giúp các tổ chức hiểu rõ hơn cảm xúc của công chúng và các yếu tố thúc đẩy những cảm xúc đó.
Với doanh nghiệp và thương hiệu, thông tin thu được từ Narrative Intelligence có vai trò sống còn ở hai khía cạnh. Thứ nhất, nó giúp phát hiện các mối đe dọa từ các đối tượng xấu bằng cách giám sát và phân tích các tường thuật mới nổi trong thời gian thực. Thứ hai, nó cho phép họ hành động kịp thời để giảm thiểu tổn thất danh tiếng và tài chính có thể xảy ra khi bị tấn công tường thuật có chủ đích.
Nói cách khác, Narrative Intelligence giúp doanh nghiệp và thương hiệu ngăn chặn các cuộc thảo luận tiêu cực trước khi mọi thứ vượt khỏi tầm kiểm soát.
Nguy cơ từ các cuộc tấn công tường thuật
Chúng ta đã nhiều lần chứng kiến mức độ lan truyền chóng mặt của các tường thuật sai lệch hoặc gây hại trên mạng xã hội. Những câu chuyện giả mạo hoặc phóng đại này thường được thiết kế cẩn thận để đánh vào thiên kiến và cảm xúc của người dùng, nhằm lan tỏa nhanh chóng và tạo hiệu ứng cộng hưởng mạnh mẽ.
Một cuộc tấn công tường thuật thường bắt đầu khi đối tượng xấu tạo ra hoặc khai thác một câu chuyện liên quan đến chủ đề đang nóng hoặc gây tranh cãi. Những câu chuyện này thường đơn giản, dễ hiểu và dễ chia sẻ – nhắm vào những chủ đề “mồi ngon” như thuyết âm mưu phi lý hoặc tin sai lệch về thương hiệu để thu hút sự chú ý và thúc đẩy chia sẻ hàng loạt.
Trong nhiều trường hợp, những đối tượng này không cần đến người thật để chia sẻ hoặc tương tác, mà sử dụng mạng lưới bot nhằm tăng tương tác giả tạo trên bảng tin của người dùng. Các bot này tương tác ồ ạt với bài viết, đánh lừa thuật toán mạng xã hội rằng nội dung đó đang được quan tâm cao. Kết quả là nội dung được đẩy lên đầu bảng tin, dễ tiếp cận hơn và được người dùng thật nhìn thấy nhiều hơn.
Một cuộc tấn công tường thuật có thể mang nhiều hình thức – từ tin tức giả, bài đăng sai lệch trên mạng xã hội, cho đến hình ảnh hoặc video do AI tạo ra mô tả những sự kiện chưa từng xảy ra. Miễn là nội dung đó khiến người xem tức giận hoặc dính líu cảm xúc, thì nó đã đạt được mục tiêu: thao túng nhận thức công chúng và lan truyền thông tin sai lệch.
Hậu quả lâu dài của các cuộc tấn công tường thuật
“Mất 20 năm để xây dựng danh tiếng tốt và 5 phút để hủy hoại nó.” – Warren Buffett.
Khi được tung ra đúng thời điểm, các cuộc tấn công tường thuật có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh tiếng của tổ chức. Nếu xảy ra khi doanh nghiệp hoặc cơ quan nhà nước đang trong khủng hoảng, tác động còn có thể tồi tệ hơn – làm tổn hại thêm đến uy tín và hình ảnh, và trong trường hợp doanh nghiệp, còn ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu.
Điều đáng sợ nhất của thông tin sai lệch chính là ảnh hưởng của nó đến toàn xã hội. Trong những thời điểm khó khăn như đại dịch Covid-19, sự lan rộng của các tường thuật sai lệch đã trực tiếp đe dọa tính mạng hàng triệu người – một con số đáng lẽ có thể giảm thiểu đáng kể nếu việc theo dõi và ngăn chặn kịp thời được triển khai hiệu quả.
Hậu quả từ một cuộc tấn công tường thuật bài bản có thể kéo dài rất lâu sau khi khủng hoảng lắng xuống. Niềm tin một khi đã mất thì không thể mua lại hoặc dễ dàng khôi phục – có thể mất nhiều năm để xây dựng lại. Vì thế, đầu tư vào các công cụ ngăn chặn sự lan truyền của thông tin sai lệch là điều tối quan trọng, với cả khu vực công lẫn tư.
Cyabra: Giải pháp giải độc cho các cuộc tấn công tường thuật
Nền tảng của Cyabra có khả năng phân tích khối lượng lớn thông tin trên mạng xã hội và thực hiện phát hiện tường thuật nâng cao để truy vết nguồn gốc lan truyền thông tin sai lệch.
Sử dụng các thuật toán AI và học máy tiên tiến, Cyabra có thể xác định chính xác cách thức, người, và nơi khởi phát một tường thuật, từ đó giúp bảo vệ thương hiệu khỏi thiệt hại tài chính và danh tiếng.
Thông tin về hãng cung cấp giải pháp
Unitas là nhà phân phối ủy quyền tại Việt Nam của các hãng công nghệ lớn của thế giới: Commvault, ExaGrid, VergeIO, Nexsan, DDN, Tintri, MinIO, LogicMonitor, Netgain, Kela, UltraRed, Quokka, Safous, Hackuity, Cyabra, Cymetrics, ThreatDown, F-Secure, OutSystems, Micas Networks …
